تناسبات طلایی در تار یحیی

نتایج تحقیقات علمی و روان شناسی اعلام می کند که زیباترین اشکال و سطوح از نظر انسان ها، آنهایی هستند که در ابعاد آنها نسبت طلایی بکار رفته است. این نسبت به عنوان عدد فی خوانده می شود و معادل آن به صورت اعشاری در حدود 1.618 است.این نسبت را در دوره رنسانس نسبت اسمانی و از قرن 19 نسبت طلایی می خوانند.
با نگاه دقیق به اندازه‌های تار یحیی متوجه میشویم که ابعاد کاسه تار به اندازه 34 در 21 یکی از دقیق‌ترین مستطیل‌های طلایی است.(مستطیلی است که نسبت عرض و طول آن 1.618 باشد که از نظر زیبایی‌شناسی شکیل‌ترین و زیبا‌ترین مستطیل است).البته در بعضی از تارهای آخر یحیی اندازه 35.1 در 21.7 نیز مشاهده شده که همان نسبت طلایی را دارد.
ازطرف دیگر اندازه خطی که کاسه و نقاره را به دو نیم میکند در پایین‌ترین نقطه اتصال با کف کاسه در فاصله‌ی نسبت طلایی از طول کاسه تار است خرک تار نیز دقیقآ با همین نسبت بروی دهانه تار قرار میگیرد.
یعنی اگر طول کاسه را 34 بدانیم محل قرار گیری خرک در فاصله 21‌سانتی از بیخ دسته است.
علاوه بر این نیز محل زدن مضراب بر سیمهای تار در فاصله معکوس محل خرک است.و این در حالی است که محل ضربه به سیم بر روی سیمهای سه تار که همین طول سیم مرتعش را دارد در حدود 1.5 تا 2 سانتیمتر جلوتر ،به طرف دسته است.

طرح در ابعاد دقیق نیست

بدون شک تراشیدن کاسه‌ی تار در ابعاد و تناسبات طلایی فقط می‌تواند ناشی از چشم زیبایی‌شناس استاد یحیی باشد که نه فقط در ابعاد کاسه بلکه در تراش تمام منحنی‌های کاسه، نقاره و دهانه‌ها به زیباترین فرم و لطیف‌ترین قوس‌ها و منحنی‌ها تجلی یافته است. البته عده ای ممکن است فکر کنند که تناسبات طلایی از ذهن غربی ها و از دید زیبایی شناسی انان بدست آمده است، در حالی که این تناسب در ابعاد بدن انسان و در اندازه های برگ گیاهان و در طبیعت به وفور دیده می شود .
شاید بد نباشد که به تناسبات طلایی که در ویلن‌های استرادیواری نیز بکار رفته توجه کنیم. البته این مطلب در سایت‌های مربوط به ویلن‌سازی مورد بررسی قرار گرفته است ولی شاید دیدن ویلن و تناسبات آن جالب باشد.

برگرفته از کتاب “هنر طراحی ویلون” نوشته سرجیو موراتف

به هر صورت باید اذعان کرد که این بحث فرصت و مطلب بیشتری را می‌طلبد که شاید در زمانی دیگر بتوان آن را بهتر و کاملتر بررسی کرد.

از سایت:raminjazayeri.com