1) به نسبت دیگر سازها ، دارای حجم صوتی کم ، ولی در عین حال لطیف ، نافذ ، ظریف و دلنشین است.
2) بین سازهای مضرابی در موسیقی ردیف ، تنها سازی است که مضراب مجزا نداشته و با ناخن سبابه نواخته می شود. در نتیجه احساس مخصوصی به نوازنده دست داده و صمیمیت بیشتری بین او و سازش بر قرار می شود.
3) کوچکی جثه ، وزن کم و بغل گرفتن ساز هنگام نواختن ، در برقراری ارتباط معنوی بین ساز و نوازنده بسیار موثر است .
4) کمی حجم صوت این ساز عاملی شده تا کمتر چهره ی عمومی پیدا کند و از طرفی موقعیت خاص خود را در خلوت نوازنده و شنونده تحکیم بخشد.
5) چون مضراب سه تار در حالت معمولی به چند سیم برخورد می کند ، امکان ایجاد کوک های متنوع و چند صدا بر روی این ساز وجود دارد ( نظیر شیوه های نوینی که استاد احمد عبادی در کوک سه تار ایجاد نمود و مشتمل بر هفتاد کوک می باشد).
6) به علت محدودیت تعداد سیم ، عدم وجود عوامل تغییر دهنده صدا ، مثل هم کوکی سیم ها ، نداشتن پوست ( برخلاف ) تار و ... صدای این ساز خالص و نافذ بوده و از طرفی کمتر دچار تغییر کوک در حین نواختن می شود.
7) از معدود سازهایی است که همنوازی آن ( گروه نوازی سه تار ) از زیبایی خاصی بر خوردار است.
از:3tar.ir
موقع مضراب زدن حتما انگشت کوچک و کناریش و انگشت شصت باید روی صفحه ثابت باشه . این نکته را حتما رعایت کنید . دستتان را به حالت جمع شدگی روی صفحه قرار دهید مانند شکل . انگشت کناری انگشت سبابه ، هم زمان با آن بالا می آید . بعد باهم پایین می آیند . پس از بازگشت انگشت سبابه به سیم ضربه میزند و گذر میکند . انگشت کناری همان جای اول خود میماند . برای زدن مضراب نیاز به نیروی خاصی نیست ، چون باعث خستگی زود هنگام مفصل انگشت میشود . بهترین حالت برای مضراب زدن استفاده از سنگینی و وزن انگشت « سبابه » است . مضراب راست همیشه قویتر از مضراب چپ اجرا میشود .عزیزان دقت نمایید ، قوی بودن مضراب سه تار ارتباطی با محکم زدن ندارد . زمانی صدای حجیم و اصطلاحاً پخته ایجاد میشود که بتوانید وزن انگشت را توسط سر ناخن به سیمها منتقل کنید . اگر ناخن ندارید یا ناخنتان کوتاه است از مضراب استفاده کنید . خصوصاً مضرابهای سیمی . چون شفافیت صدای ساز بیشتر میشود . سعی کنید انرژی حرکت مضراب از پایه انگشت شروع شود . و از بند وسطی انگشت خم شود . بعضی دوستان به اشتباه با بند آخر انگشت « نوک ناخن» مضراب میزنند . این مضراب ناقص است و صدای پر قدرتی از ساز ایجاد نخواهد شد .
بعضی دوستان میپرسیدند که اگر ناخنم به سیمهای کناری بخورد مشکلی دارد ؟ در جواب میگویم : سعی کنید که به سیم مورد نظر بخورد . اما چون کوک سیم ها جوری است که صداها مکمل همدیگر هستند اتفاقی نخواهد افتاد اگر ناخن به سیم کناری بخورد ، فقط صدا پرترشنیده خواهد شد . نکته دیگری که باید بهش اشاره کرد تمرین مضراب سه تار است . حتما نیاز نیست ساز در اختیارتان باشد ، برای تمرین مضراب . میتوانید روی پای خود در هرزمان و مکانی تمرین کنید . باید به این نکته اشاره کنم که هر قسمتی از سیمها صدای مخصوص به خود را دارد . مثلا اگر نزدیک خرک به سیمها مضراب بزنید ، صدا « زیرتر» خواهد بود . هرچه به سمت دسته بروید صدا بم تر خواهد بود این نکته را گفتم که اگر خواستید احساس های مختلفی را ایجاد کنید با بالا و پایین بردن دست ، روی صفحه ساز میتوانید . صداهای مختلفی را بوجود بیاورید . جهت اطلاع بیشتر از این موضوع مقاله مکان صحیح برای مضراب را بخوانید .
دوستان عزیزم این سئوالی است که برای خیلی از بچه ها پیش می آید که انگشت باید از کجا «خم» شود یا کلاً چرا انگشت آن حالت صحیح را به خود نمی گیرد. گاهی وقت ها هنرجویان به خاطر این موضوع انگیزه خودشان را برای نواختن از دست می دهند . عزیزانم اصلاً جای نگرانی نیست چون در ادامه برایتان کاملاً توضیح می دهم که چگونه یک حالت ایده آل به انگشتتان بدهید . انرژی انگشت اشاره باید از مفصل اصلی که پائین ترین قسمت انگشت « طرف خود دست » است تأمین شود. بعد که انگشت کامل بالا آمد، سنگینی وزن انگشت به شتاب آن کمک می کند. حالا انگشتی که با انرژی مفصل حرکت را آغاز کرده و وزن خود انگشت هم چاشنی آن شده پائین می آید و به سیم برخورد می کند. وقتی که ناخن به سیم خورد حالا مفصل وسطی خم می شود. و انگشت جمع می شود و به انتها می رود.
notebnote.com
موقع مضراب زدن حتما انگشت کوچک و کناریش و انگشت شصت باید روی صفحه ثابت باشه . این نکته را حتما رعایت کنید . دستتان را به حالت جمع شدگی روی صفحه قرار دهید مانند شکل . انگشت کناری انگشت سبابه ، هم زمان با آن بالا می آید . بعد باهم پایین می آیند . پس از بازگشت انگشت سبابه به سیم ضربه میزند و گذر میکند . انگشت کناری همان جای اول خود میماند . برای زدن مضراب نیاز به نیروی خاصی نیست ، چون باعث خستگی زود هنگام مفصل انگشت میشود . بهترین حالت برای مضراب زدن استفاده از سنگینی و وزن انگشت « سبابه » است . مضراب راست همیشه قویتر از مضراب چپ اجرا میشود .عزیزان دقت نمایید ، قوی بودن مضراب سه تار ارتباطی با محکم زدن ندارد . زمانی صدای حجیم و اصطلاحاً پخته ایجاد میشود که بتوانید وزن انگشت را توسط سر ناخن به سیمها منتقل کنید . اگر ناخن ندارید یا ناخنتان کوتاه است از مضراب استفاده کنید . خصوصاً مضرابهای سیمی . چون شفافیت صدای ساز بیشتر میشود . سعی کنید انرژی حرکت مضراب از پایه انگشت شروع شود . و از بند وسطی انگشت خم شود . بعضی دوستان به اشتباه با بند آخر انگشت « نوک ناخن» مضراب میزنند . این مضراب ناقص است و صدای پر قدرتی از ساز ایجاد نخواهد شد .
بعضی دوستان میپرسیدند که اگر ناخنم به سیمهای کناری بخورد مشکلی دارد ؟ در جواب میگویم : سعی کنید که به سیم مورد نظر بخورد . اما چون کوک سیم ها جوری است که صداها مکمل همدیگر هستند اتفاقی نخواهد افتاد اگر ناخن به سیم کناری بخورد ، فقط صدا پرترشنیده خواهد شد . نکته دیگری که باید بهش اشاره کرد تمرین مضراب سه تار است . حتما نیاز نیست ساز در اختیارتان باشد ، برای تمرین مضراب . میتوانید روی پای خود در هرزمان و مکانی تمرین کنید . باید به این نکته اشاره کنم که هر قسمتی از سیمها صدای مخصوص به خود را دارد . مثلا اگر نزدیک خرک به سیمها مضراب بزنید ، صدا « زیرتر» خواهد بود . هرچه به سمت دسته بروید صدا بم تر خواهد بود این نکته را گفتم که اگر خواستید احساس های مختلفی را ایجاد کنید با بالا و پایین بردن دست ، روی صفحه ساز میتوانید . صداهای مختلفی را بوجود بیاورید . جهت اطلاع بیشتر از این موضوع مقاله مکان صحیح برای مضراب را بخوانید .
دوستان عزیزم این سئوالی است که برای خیلی از بچه ها پیش می آید که انگشت باید از کجا «خم» شود یا کلاً چرا انگشت آن حالت صحیح را به خود نمی گیرد. گاهی وقت ها هنرجویان به خاطر این موضوع انگیزه خودشان را برای نواختن از دست می دهند . عزیزانم اصلاً جای نگرانی نیست چون در ادامه برایتان کاملاً توضیح می دهم که چگونه یک حالت ایده آل به انگشتتان بدهید . انرژی انگشت اشاره باید از مفصل اصلی که پائین ترین قسمت انگشت « طرف خود دست » است تأمین شود. بعد که انگشت کامل بالا آمد، سنگینی وزن انگشت به شتاب آن کمک می کند. حالا انگشتی که با انرژی مفصل حرکت را آغاز کرده و وزن خود انگشت هم چاشنی آن شده پائین می آید و به سیم برخورد می کند. وقتی که ناخن به سیم خورد حالا مفصل وسطی خم می شود. و انگشت جمع می شود و به انتها می رود.
notebnote.com
حتما براتون اتفاق افتاده که سیم سه تارتون پاره بشه . اگر که تعویض سیم رو یاد گرفته باشید . به راحتی خودتون عوضش میکنید . معمولا نوازندگانی که تازه شروع به نواختن سه تار کرده اند با این موضوع مشکل دارند . و براشون عذاب آوره چون واقعا از درس هاشون عقب می افتند و حالا باید ساز رو ببرن پیش استادشون یا کسی که این کارو کرده و براشون انجام بده . اما من به شما یاد میدم چطور خودتون به راحتی سیم سازتون رو عوض کنید .
دوستان در ابتدا باید بدونید که چی باعث میشه که سیم سازتون پاره میشه و سعی کنید این موارد رو رعایت کنید تا اتفاق نیفته .
1-پیچوندن بیش از حد گوشی ها
2- مضرابهای محکم
3 – پوسیدگی سیمها
شما وقتی به کوک ساز مسلط نباشید یا به قول معروف «قلق» گوشی سازتون رو ندونید بیش از اندازه اون رو میپیچونید و سیم پاره میشه . یا مثلا سیم اول سازتون «سیم دو» درست کوک شده اما شما حس میکنید کوک نیست باز کوک رو بالاتر میبرید و سیم رو پاره میکنید . پس اگر تازه کوک کردن رو یاد گرفتید ، حتما با تیونر کوک کنید و در ضمن خیلی آروم گوشی ها رو بپیچونید . در مورد مضرابهای محکم باید بگم که گاهی ناخن خیلی محکم به سیم برخورد میکنه ، حالا یا به خاطرهیجان و یا شدت عصبی انگشته که ممکنه سیم پاره بشه . یا اینکه ناخنتون بد سوهان خورده وباعث میشه به سیم گیر بکنه که این هم باعث پاره شدن سیم سازتون میشه . پس به مواردی که گفتم دقت کنید . اما مورد آخر ، پوسیدگی سیمها معمولا در مورد سیمهای فرسوده اتفاق میفته ، که اون هم به دلیل رطوبت هوا است . وبرای همه سازها به مرور زمان اتفاق میفته و این یه امر طبیعیه . البته بعضی از اساتید توصیه میکنن سیم های ساز هر سه ماه یکبار باید عوض بشه . تا بهترین صدا از سیمها تولید بشه .
. وقتی سیم رو از بازار خریدید معمولا دو سرش تابیده شده و یه حلقه درست شده . معمولا خود فروشنده ها به این شکل آماده میکنند تا کارتون راحتتر باشه . اگرم تابیده نبود خودتون راحت این کار رو انجام بدید . به این صورت که سر سیم رو روی خودش برگردونید و یه تاب بهش بدید . یه حلقه که درست شد بعد انگشت کوچکتون رو داخل حلقه کنید و بتابونید. یک سر سیم داخل دندانه های سیم گیر میفته سر دیگرش به گوشی بسته میشه . وقتی سیم رو داخل اون شیار سیم گیر انداختید با دست راست نگهش دارید و اون سر سیم رو از زیر پرده بالای شیطانک رد کنید و حلقه رو دور گوشی بندازید و با دست چپ آروم آروم بپیچونید . دقت کنید در جهتی بپیچونید که به گوشی «سیم دوم» برخورد نکنه . یادتون نره حتما با دست راست اون سر سیم که به سیم گیر هست رو نگه داشته باشید تا از زیر دندونه های سیم گیر بیرون نیاد . این کار رو خیلی آروم و با دقت انجام بدید . بعد شروع به کوک کردن دقیق اون بکنید. این روش بستن یکی از سیمهای سه تار بود . بقیه سیمها رو هم به همین شکل میبندید . امیدوارم این آموزش براتون مفید بوده باشه .
notebnote.com
شاید شما هم دچار این مشکل شده باشید که هنگام کوک کردن سازتان سیم پاره میشود . این موضوع برای اکثر دوستان عذاب آور است . نه اینکه سیم هزینه زیادی داشته باشه و یا کم یاب باشد . یک موقع سر تمرین یا اجرا هستید ، سیم پاره میشود و کار ما لنگ میشود . واقعا راه کارش چی هست و چگونه باید کوک کنیم ؟
معمولا این اتّفاق برای نوازندگان مبتدی می افتد . به دوعلت 1 – با قلق گوشی ساز خود آشنا نیستند 2 – با محدوده صدای نت ها آشنا نیستند
برای مورد اول باید خدمتتون عرض کنم که ، وقتی قصد دارید یک سیم را کوک کنید ، گوشی رابین انگشتان سبابه وشصت قرار دهید و خیلی آرام آن را بچرخانید . هنرجویان مبتدی معمولا چون دقیق نمیدانند چقدر باید فشار جهت چرخش گوشی ایجاد کنند ، لذا یک لحظه سیم زیاد کشیده میشود و پاره میشود . پس پیشنهاد میکنم خیلی آرام گوشی را بچرخانید .
در مورد قسمت دوم باید عرض کنم خدمتتون که اگر با تیونر کوک میکنید وقصد دارید سیم اول را کوک کنید ، تیونر شما باید حرف c را نشان دهد به همراه یک عدد کنارش « یعنی علائم بمل و کرن و دیز ، کنار حرف سی نباشد » به این صورت C4 و همینطور سیم دوم یعنی سیم « سل » باید حرف G3 را روی تیونر نشان دهد بدون علائم اضافی کنار نت اصلی . اگر حس کردید سیم دارد زیاد سفت میشود و کوک نمیشود بدانید که یک جای کار را اشتباه میکنید . پس دست نگه دارید . یک پیشنهاد دارم براتون . برای اینکه به تیونر وابسته نشوید و کم کم به صورت گوشی کوک کنید ، فقط سیم اول را دو کوک کنیم ، بعد پرده سُل روی سیم اول را بگیرید و سپس چند بارمضراب بزنید . حالا به صدای سُل خوب گوش کنید . طبق این صدایی که میشنوید سیم دوم را سل کوک کنید . سیم سوم هم به همین صورت . به سیم اول« نت دو » به صورت دست باز مضراب بزنید . طبق این صدا سیم سوم و چهارم را کوک کنید . باز هم تاکید میکنم خیلی آرام کوک کنید . با این روش هیچوقت سیم سه تار شما پاره نمیشود .
نویسنده : علی اقبال
دوست عزیزم اگر قصد خرید سه تار داری باید به مواردی که برایت عنوان می کنم توجه کنی . خیلی از عزیزان در اینترنت سرچ می کنند و در فروشگاه های اینترنتی سازهایی زیبا با قیمت پائین پیدا میکنند و از من میپرسند آیا این ساز را بخریم؟ تصویر ساز را برای من می فرستند تا من نظر بدم .عزیزانم ، خرید ساز کمی تجربه می خواهد ، اگر می خواهید از اینترنت ساز بخرید یا باید یک مورد معتبر پیدا کنید یا باید فروشنده ، ساز را کامل برای شما تشریحکند و به شما ضمانت بدهد که ساز خوبی به شما می فروشد. درتصویر بین ساز 50 هزار تومنی و یک میلیونی تفاوتی وجود ندارد چون ظاهر سازها تقریباً یکی است. تشخیص خوب یا بد بودن ساز با دیدن تصویر آن امکان پذیر نیست. صدای ساز اولین اولویت آن است ، بعد خوش دست بودن آن و در مراحل بعد نوبت به زیبائی ساز می رسد . اگر خودتان تجربه شناخت ساز را دارید که به مغازه ساز فروشی بروید و با توجه به موارد زیر ساز مناسب را انتخاب کنید، اگر هم فکر می کنید که تشخیص براتون سخت است با یک دوست و آشنایی که سه تار کار کرده به مغازه ساز فروشی بروید تا در انتخاب ساز به شما کمک کند. چون واقعاً سازهای کار دست ، مثل گیتار یا کیبورد نیست که قیمت های مشخصی داشته باشند . اگر تجربه کافی در شناخت ساز نداشته باشید امکان دارد کلاه سرتان برود.
1- بهترین و مناسب ترین چوب برای صفحه و کاسه سه تار چوب توت است، پس به این موضوع دقت کنید « معمولاً چوب توت زرد رنگ است »
2- صدای نت های پائین دسته با نت های بالا دسته هم خوانی داشته باشد. این موضوع را حسی خواهید فهمید. منظورم این است که صداها از بالا تا پائین تغییرات ثابتی داشته باشد. یک دفعه تغییر صدایی نداشته باشد .
3- به سیم بم ساز مضراب بزنید صدای آن باید نرم و طبیعی باشد و اصطلاحاً « گز » نزند .
4 - بلندی صدای ساز اصلاً ملاک نیست. صدای ساز باید تمیز و بدون صدای اضافی باشد . این را حسی درک خواهید کرد ، صدای ساز واقعاً سلیقه ای است. یکی صدای زنگ دار دوست دارد، یکی صدای بم تر و این استاندارد مشخصی ندارد .
5- وقتی تکنیک ناله « ویبراسیون » را اجرا می کنید توجه کنید که مشکل نداشته باشد. و هنگام اجرای این تکنیک ، انگشت راحت روی دسته بلغزد .
6 - دقت کنید دسته ساز نه زیاد کلفت باشد نه زیاد نازک . تناسب قطر دسته از بالا تا پائین رعایت شده باشد . « بالا دسته نازکتر و به تدریج تا پائین دسته کلفت تر شده باشد » ، از بالا دسته تا پائین دسته حرکت کنیم و انگشت گذاری کنید، ببینید حرکت روی دسته ساز برایتان راحت باشد.
7- دقت کنید ساز سنگین نباشد.
8- رنگ ساز فقط جهت زیباسازی آن است، سازی که زیاد رنگ شده باشد احتمال دارد که صدای خوبی نداشته باشد. چون رنگ زیاد روی صفحه و کاسه ارتعاش طبیعی چوب را میگیرد و رنگ زیاد روی دسته باعث سنگین شدن دسته سه تار میشود .
9-انتخاب رنگ ساز سلیقه ای است ، اما اگر رنگ ساز روشنتر باشد چنانچه عیبی هم در ساختار آن باشد مشخص می شود.
10- خوب ساز را مشاهده کنید ، دقت کنید روی صفحه یا کاسه ترکی وجود نداشته باشد ، ساز را زیر نور بگیرید و با دقت تمام آن را مشاهده کنید .
11- به سیم دوّم مضراب بزنید، دقت کنید، صدا کاملاً مفهوم باشد و دارای گنگی نباشد.
12- پهنای دسته سه تار باید متناسب باشد از بالا نازک و به تدریج تا انتهای دسته پهن تر شود این نکته با چشم کاملاً قابل مشاهده است .
13- خیلی به تزئینات ساز توجه نکنید گاهی قیمت زیاد یک ساز به خاطر این تزئینات است ، ما با صدای ساز کار داریم و کیفیت انگشت گذاری .
14- وقتی ساز را دقیق کوک کردید به ترتیب روی پرده ها انگشت گذاری کنید و صدای آنها را تست کنید . « البته موقع خرید احتمالا پرده ها کمی جابجا است . از فروشنده بخواهید برای شما تنظیم کند یا اینکه بعد از خرید ببرید پیش استادتان تا برایتان تنظیم کند . موقع خرید دقت کنید که ساز 25 پرده داشته باشد . اگر کمتر بود به فروشنده بگویید پرده را برایتان اضافه کند .
15- موقع خرید دقت کنید یکی یکی پرده ها را ببینید ، اگر پوسیدگی داشت یا مشکل در گره آن وجود داشت حتماً به فروشنده اطلاع بدید تا برایتان عوض کنید.
16- به خرک ساز دقت کنید زیاد بالا و زیاد پائین نباشد ، ارتفاع آن متعادل باشد .
17- فاصله سیم ها روی خرک خیلی مهم است ، سیم های جفتی « سیم های بم » باید کنار هم باشند سیم سُل کمی از آنها فاصله داشته باشد (سیم اول فاصله آن با سل طوری باشد که موقع انگشت گذاری روی سیم اول یا دوم انگشت مزاحم سیم دیگری نباشد.
18 - و مورد آخر اینکه ، خیلی به مهر ساز حساس نباشید . از یک سازنده ساز بت نسازید . در سازهای معمولی « متوسط رو به پایین » زیاد فرق نمیکنه مهر ساز چی باشه.
notebnote.com
برای هر نوازندهای تیونر حکم آچار فرانسه رو داره. تیونر وسیلهای هست که به شما در کوک کردن سازتون کمک میکنه. بعضی از نوازندههای حرفه ای با اینکه از طریق شنیدن میتونن کوک مناسب سازشون رو پیدا کنن ولی باز ترجیح میدن تا از تیونر استفاده کنن چون دقت خیلی بالایی رو به اون ها میده. تیونر یه دستگاهه که داخلش یه میکروفونه که صدای ساز شمارو میگیره و طبق برنامه هایی که بهش دادن (الگوی نت ها) صدای ساز شما رو با نت های اصلی مقایسه میکنه و روی نمایشگری که داره بهتون نشون میده که چه نتی رو دارید مینوازید . مثلا ساز سه تار سیم اولش نت دو باید باشه ، وقتی مضراب بزنید تیونر بهتون میگه این که زدید الان مثلا( فا) هست یا هرچی دیگه . بعد با علائمی بهتون میگه برید بالاتر یا بیاین پایینتر تا به نت دلخواهتون برسید . خلاصه با یکم تمرین پیداش میکنید . در دستگاه های تیونر امروزی دوتا وسیله دیگه هم اضافه شده یعنی( سه تا دستگاه )در یک دستگاه . دیاپازون و مترونوم هم داخل همین دستگاه تعبیه کردن که ایشالا در مطالب بعد براتون کامل توضیح میدم. این یه شناخت کلی از تیونر بود .
در این دستگاه یک صفحه نمایشگر دیجیتالی وجود داره که یه عقربه و یه سری درجه بندی و علائم روش نشون داده شده ، حالا میخاید سازتون رو کوک کنید وقتی سیم مورد نظرتون رو به صدا درمیارید دستگاه اون نت رو روی صفحه بهتون نشون میده . سمت چپ و راست دستگاه دو تا ال ای دی قرمز قوجود داره که اگه نت مورد نظر شما پایینتر بود ال ای دی سمت چپ روشن میشه یعنی کوک رو ببرید بالاتر و اگر نت بالاتر بود ال ای دی سمت راست روشن میشه یعنی کوک رو بیارید پایین تر و اگر نت شما دقیق تیون شده باشه ال ای دی وسط که سبز رنگه روشن میشه . جدیدا اپلیکیشن های تولید شده که دقیقا کار این دستگاه رو انجام میده و شما با نصب اون روی گوشیتون راحت میتونید ازش استفاده کنید .
notebnote.com
گفتن که همیشه 2 تا چیز کهنه اش بهتره: ساز و دوست اما نه هر سازی. ساز مشقی دیگه کهنه و نو نداره. اگه ساز ساز خوبی باشه به مرور زمان با خشکتر شدن درصد رطوبت نسبی چوب و ... صدادهی ساز بهتر میشه. البته اگه ساز قدیمی آسیب جدی ندیده باشه.
خرید ساز حرفه ای تشخیص حرفه ای لازم داره و آدم های خاص خودش رو می خواد. اما خرید ساز مشقی (تمرینی) برای شروع حساسیت کمتری داره.برای شروع نیازی به خرید ساز خوب نیست و اصولا نباید دنبال ساز خوب گشت که خودش برای خودش بحثی جداست.
بهتره بگیم که حداقل پارامترهای لازم برای ساز خوب چیه. البته پارامترهای کلی رو که الان به ذهنم می رسه رو فقط می نویسم چون اول و آخرش کسی که تجربه برخورد با ساز رو نداره نمی تونه اینها رو به راحتی تشخیص بده.
1. ظاهر ساز سالام باشه. بیخ دسته و کاسه ترک نداشته باشه. دسته تاب نداشته باشه و ...
2. برای کوک کردن و فالش نبودن لازمه که سیم از دسته کوک تا ته سیم گیر در یک راستا باشه و در مسیر سیم کج نشده باشه. مسیر: دسته کوک-شیطونک-خرک-سیم گیر.
3. تفاون فاحش روی نت های هم صدای سیم ها و اکتاوهای مختلف نباشه. فکر کنم بد نوشتم! منظورم اینه که مثلا نت دست باز دو سیم اول پس از کوک کردن با دیگر دو ها همخوانی داشته باشه.
4. همه جای ساز نسبتا خوب صدا بده.
javabyab.com
در قرن حاضر نواختن این ساز دچار تحولات زیادی شده است و هم اینک بیش از ده شیوه سه تار نوازی را داریم که هر یک بر گرفته از شیوه قدما و ترکیب آن با شیوه های دیگر از جمله سلایق شخصی است. این تفاوت نواختن ها در عمل با استفاده از تنوع مضراب زنی، موقعیت قرار گفتن دست مضراب زن بر روی صفحه ساز و نحوه پرده گرفتن توسط دست چپ حاصل می شود. عواملی همچون نواخت ملایم بر روی سیم ها، تک سیم نوازی، شلوغ نوازی، تنبوری نوازی و سرعت مضراب و پنجه باعث می شوند صداهای متفاوتی از این ساز شنیده شود. در عصر ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه، میرزا عبدالله فرزند آقا علی اکبر فراهانی از نخستین کسانی بود که سه تار را، مانند تار یکی از سازهای بنیادین موسیقی ایرانی دانست و خود او نیز علاوه بر تار، نوازنده چیره دست سه تار بود. اما از آنجا که در نخستین ضبط های موسیقی ایرانی هیچ اثری از سه تار نوازی میرزا عبدالله به ثبت نرسیده است، اطلاع دقیقی از شیوه نوازندگی سه تار او نداریم. پس از وی، شاگردش درویش خان شاخص ترین نوازنده سه تار زمان خود بود که از او نیز هیچ نمونه صوتی بر جای نمانده است. درویش خان علاوه بر تار، شاگردان ممتازی در نوازندگی سه تار داشت که می توان به نام های ابوالحسن صبا، ارسلان درگاهی، یوسف فروتن، سعید هرمزی و کلنل علی نقی وزیری اشاره کرد. وزیری با وجود آن که شاگرد مستقیم درویش خان بود ولی در نوازندگی سه تار دنباله رو استادش نشد و یک شیوه کاملاً شخصی در پیش گرفت. سنت سه تار نوازی بر اساس ردیف موسیقی ایران با تفاوت هایی در نحوه بیان، بعدها توسط احمد عبادی، داریوش صفوت، جلال ذوالفنون، محمدرضا لطفی و داریوش طلایی ادامه یافت.
شیوه نوازندگی این ساز پس از ورود به رادیو تغییر کرد. احمد عبادی فرزند کوچک میرزا عبدالله در سال 1327 توسط اسماعیل نوّاب صفا به رادیو دعوت شد و برای اوّلین بار در مرداد ماه سال 1327 صدای سه تارش از رادیو پخش گردید. پیش از آن شیوۀ قدما در نوازندگی سه تار بدین شکل بود که تمامی سیم ها با یکدیگر به صدا در می آمد ولی عبادی شیوه خلوت نوازی یا تک سیم نوازی را سرلوحه کار خویش قرار داد. عبادی گر چه فرزند میرزا عبدالله بود ولی مرگ زود هنگام پدر این فرصت را به او نداد تا از محضرش استفاده کند. بنابراین بعدها نوازندگی سه تار را از خواهران خود خصوصاً ملوک خانم که سه تار را به شیوۀ پدر می نواخت فرا گرفت. با این وجود، عبادی شیوه سه تار نوازی پدر را دنبال نکرد و خود در این فن، صاحب شیوه مخصوصی شد.
پس از فوت استاد صبا شیوه نوازندگی قدما چندان پیگیری نشد و سه تار نوازی عملاً به سلایق شخصی میل کرد. به عبارتی هر یک از نام آوران نوازندگی این ساز با استفاده از منابع مختلف و لحاظ سلیقه های شخصی به الگوهای متفاوتی از نوازندگی سه تار دست یافتند. این تفاوت ها به گونه ای است که یک شنونده کم آشنا هم با چند بار گوش دادن متوجه آن ها می شود. از شاگردان مستقیم ابوالحسن صبا می توان به دکتر داریوش صفوت، دکتر تفضلی و محمود تاجبخش اشاره کرد.
از دیگر نوازندگان مطرح سه تار می توان به نام های عطا جنگوک، داریوش پیرنیاکان، مسعود شعاری، بهداد بابایی، رامین جزایری و فرشاد توکلی اشاره کرد که برخی از ایشان تلفیقی از شیوه های گوناگون همراه با سلیقه های شخصی را در سه تار نوازی سنتی دنبال می کنند و برخی دیگر مانند رامین جزایری و فرشاد توکلی دنباله رو شیوه ابوالحسن صبا هستند.
سه تار سازی سبک، کم حجم و نسبتاً ارزان قیمت است و صدایی ملایم دارد. به همین دلیل علاقه مندانش بیشتر از دیگر سازهای ایرانی مانند تار، سنتور و کمانچه هستند.
منبع:farabisoft.com